टोमा आमासँगै हिँडिरहेको बालक देख्दा आफ्नो बालापनको याद आउँछ । आमा मलाई त्यो मोटर किनिदिनु, आईसक्रिम खाने, गुडिया चाहियो भन्दै बालक रोइरहेको छ । कति रमाइलो बालापन !
हरेक आवश्यकता आँशुले पूरा गरिदिने त्यतिले भएन भने भुइँमा लडिबुडी खेलिदिए हुने । मेरा पनि त्यस्तै दिन थिए । जता जाँदा पनि आमाको साडी समातेर अघिपछि गरिरहन्थेँ । समयमा खान नपाए रोइदिए हुन्थ्यो । मन लागेको लगाउन नपाए चिच्याइदिए पुग्थ्यो ।
जन्मेदेखि सन्तानका हरेक इच्छा पूर्ति गर्नका लागि पर्ने आमालाई सम्झेर यी शब्द कोर्दै छु । आफूले खान लागेको गाँससमेत दिन पछि नपर्ने आमाको वर्णन जति गरे पनि अपूरै हुन्छ । ९ महिना कोखमा राखेर जन्माउँदाको असैह्य पीडासँगै सन्तान हुर्काउँदा खेपेको दुखलाई खेपेर बाँच्ने सृष्टिकर्ता हुन् आमा ।
आफ्ना सन्तानले जति गल्ति गरे पनि ती गल्तिलाई सच्याउन हौसला दिने पे्ररणाकी खानी हुन् आमा । हरेक आमाले आफ्नो सन्तानको दुःखमा आँशु बगाउँछिन् र खुसीमा हौसला प्रदान गर्छिन् । सबैभन्दा नजिकको मित्र नै आमा हुन् । हौसलाकी खानी, प्रेरणाकी स्रोत, माया र ममताकी सर्गम हुन् आमा ।
छोरो पाउने होडबाजीमा बर्सौटे छोरी जन्मिएर तिनै बहिनीको स्याहारमा बितेको मेरी आमाको बाल्यकाल दुखद् नै थियो । सानै उमेरको बिहे र गाउँबेसीको उकालो–ओरालो कहाँ सहज थियो र ! जागिरको सिलसिलामा घरदेखि टाढा रहेका लोग्ने र दिनहुँ सासू–ससूराको कचकच । २ वर्षको अन्तरालमा जन्मिएका २ सन्तान । एकतर्फ रुँदै गरेकी छोरी र अर्को र्फ काखमा दुध चुस्तै गरेको छोरो ।
दिनभरीको मेलापात र बेलुकीको घरायसी काम । कहिलेकाहीँ गुनासो पोख्छिन् आमा, म सुन्छु ती पीर ब्यथा अनि भविष्यमा धेरै पढेर आमालाई सुख दिने अभिलाषा मनमा सजाउँछु, ‘म छोरी पराईको घर जाने जात’ । अनि सोच्छु, मेरो पनि यस्तै कहानी हुनेछन् भोलि, भरिने छ दुःखहरुले पुस्तक ।
मेरी आमालाई पनि थियो होला सधैँभरी आफ्नी आमाको हेरचाह गरेर बस्ने रहर । तर लोग्नेको घर समाल्न, छोराछोरी हुर्काउन र घरको कामकाज गर्न नै ब्यस्त बनिन् उनी । लोग्ने र छोराछोरीको भविष्य राम्रो होस् भनेर प्रार्थना गर्दैमा खुसी लाग्छ उनलाई । कतिपय आफ्नै इच्छा–आकांक्षा थिए होलान् ।
आफूले पढ्न नपाए पनि आफ्ना सन्तानलाई पढेर ठूलो मान्छे बनेको सपना देख्ने इच्छा छ आमाको । कहिलेकाहीँ अल्छी लागेर नपढ्दा गाली गर्ने आमा देखेर रिस पनि उठ्थ्यो त्यसबेला । बेलाबेला सम्झाउने उनको बानी, सही मार्गमा हिँड्न हौसला दिने आमाको भूमिका साँच्चिकै अवर्णनीय छ ।
आमा मेरो जीवनकी पुस्तक हुन् । म त्यसैको पाना–पाना पढ्न उनको न्यानो काख छोडेर सहर आएकी छु । सहरमा देखिने हरेक आमा भन्दा फरक लाग्छ मलाई । फरक छ शिलस्वभाव, बोल्ने शैली, अनि हिँडाइको चाल । सहरका आमाहरुलाई सन्तान काखमा राखेर खेलाउने फुर्सद छैन । छोराछोरीको गतिविधि नियाल्न समय छैन । दुधे बालक केयर सेन्टरमा हुलेर सहरीया आमाहरु अचेल जागिर खान जान्छन् । यस्तो भ्रममा छैनन् मेरी आमा । यसर्थ पनि म भाग्यमानी ठान्नुपर्छ ।
read more : sabitasapkota.com.np